《三字经》是中国古代经典的启蒙读物,内容简短、朗朗上口,非常适合儿童学习和记忆。它以三字一句的形式,涵盖了历史、道德、文化、教育等多个方面,是中华文化的重要组成部分。
以下是《三字经》的全文,并附有拼音,方便阅读与诵读:
人之初,性本善。
rén zhī chū, xìng běn shàn.
性相近,习相远。
xìng xiāng jìn, xí xiāng yuǎn.
苟不教,性乃迁。
gǒu bù jiào, xìng nǎi qiān.
教之道,贵以专。
jiào zhī dào, guì yǐ zhuān.
昔孟母,择邻处。
xī mèng mǔ, zé lín chǔ.
子不学,断机杼。
zǐ bù xué, duàn jī zhù.
窦燕山,有义方。
dòu yàn shān, yǒu yì fāng.
教五子,名俱扬。
jiào wǔ zǐ, míng jù yáng.
养不教,父之过。
yǎng bù jiào, fù zhī guò.
教不严,师之惰。
jiào bù yán, shī zhī duò.
子不学,非所宜。
zǐ bù xué, fēi suǒ yí.
幼不学,老何为。
yòu bù xué, lǎo hé wéi.
玉不琢,不成器。
yù bù zhuó, bù chéng qì.
人不学,不知义。
rén bù xué, bù zhī yì.
为人子,方少时。
wéi rén zǐ, fāng shǎo shí.
亲师友,习礼仪。
qīn shī yǒu, xí lǐ yí.
香九龄,能温席。
xiāng jiǔ líng, néng wēn xí.
孝于亲,所当执。
xiào yú qīn, suǒ dāng zhí.
融四岁,能让梨。
róng sì suì, néng ràng lí.
弟于长,宜先知。
dì yú zhǎng, yí xiān zhī.
首孝悌,次见闻。
shǒu xiào tì, cì jiàn wén.
知某数,识某文。
zhī mǒu shù, shí mǒu wén.
一而十,十而百。
yī ér shí, shí ér bǎi.
百而千,千而万。
bǎi ér qiān, qiān ér wàn.
三才者,天地人。
sān cái zhě, tiān dì rén.
三光者,日月星。
sān guāng zhě, rì yuè xīng.
三纲者,君臣义。
sān gāng zhě, jūn chén yì.
父子亲,夫妇顺。
fù zǐ qīn, fū fù shùn.
曰春夏,曰秋冬。
yuē chūn xià, yuē qiū dōng.
此四时,运不穷。
cǐ sì shí, yùn bù qióng.
曰南北,曰西东。
yuē nán běi, yuē xī dōng.
此四方,应乎中。
cǐ sì fāng, yìng hū zhōng.
曰水火,木金土。
yuē shuǐ huǒ, mù jīn tǔ.
此五行,本乎数。
cǐ wǔ xíng, běn hū shù.
曰仁义,礼智信。
yuē rén yì, lǐ zhì xìn.
此五常,不容紊。
cǐ wǔ cháng, bù róng wěn.
稻粱菽,麦黍稷。
dào liáng shū, mài shǔ jì.
此六谷,人所食。
cǐ liù gǔ, rén suǒ shí.
马牛羊,鸡犬豕。
mǎ niú yáng, jī quǎn shǐ.
此六畜,人所饲。
cǐ liù chù, rén suǒ sì.
曰喜怒,曰哀惧。
yuē xǐ nù, yuē āi jù.
爱恶欲,七情具。
ài è yù, qī qíng jù.
匏土革,木石金。
páo tǔ gé, mù shí jīn.
丝与竹,乃八音。
sī yǔ zhú, nǎi bā yīn.
高曾祖,父而身。
gāo zēng zǔ, fù ér shēn.
身而子,子而孙。
shēn ér zǐ, zǐ ér sūn.
自子孙,至玄曾。
zì sūn zǐ, zhì xuán céng.
乃九族,人之伦。
nǎi jiǔ zú, rén zhī lún.
父子恩,夫妇从。
fù zǐ ēn, fū fù cóng.
兄则友,弟则恭。
xiōng zé yǒu, dì zé gōng.
长幼序,友与朋。
zhǎng yòu xù, yǒu yǔ péng.
君则敬,臣则忠。
jūn zé jìng, chén zé zhōng.
此十义,人所同。
cǐ shí yì, rén suǒ tóng.
凡训蒙,须讲究。
fán xùn méng, xū jiǎng jiū.
详训诂,明句读。
xiáng xùn gǔ, míng jù dú.
为学者,必有初。
wéi xué zhě, bì yǒu chū.
小学终,至四书。
xiǎo xué zhōng, zhì sì shū.
论语者,二十篇。
lùn yǔ zhě, èr shí piān.
群弟子,记善言。
qún dì zǐ, jì shàn yán.
孟子者,七篇止。
mèng zǐ zhě, qī piān zhǐ.
讲道德,说仁义。
jiǎng dào dé, shuō rén yì.
作中庸,子思笔。
zuò zhōng yōng, zǐ sī bǐ.
中不偏,庸不易。
zhōng bù piān, yōng bù yì.
作大学,乃曾子。
zuò dà xué, nǎi zēng zǐ.
自修齐,至平治。
zì xiū qí, zhì píng zhì.
孝经通,四书熟。
xiào jīng tōng, sì shū shú.
如六经,始可读。
rú liù jīng, shǐ kě dú.
诗书易,礼春秋。
shī shū yì, lǐ chūn qiū.
号六经,当讲求。
hào liù jīng, dāng jiǎng qiú.
有连山,有归藏。
yǒu lián shān, yǒu guī cáng.
有周易,三易详。
yǒu zhōu yì, sān yì xiáng.
有典谟,有训诰。
yǒu diǎn mó, yǒu xùn gào.
有誓命,书之奥。
yǒu shì mìng, shū zhī ào.
我周公,作周礼。
wǒ zhōu gōng, zuò zhōu lǐ.
著六官,存治体。
zhù liù guān, cún zhì tǐ.
大小戴,注礼记。
dà xiǎo dài, zhù lǐ jì.
述圣言,礼乐备。
shù shèng yán, lǐ yuè bèi.
曰国风,曰雅颂。
yuē guó fēng, yuē yǎ sòng.
号四诗,当讽咏。
hào sì shī, dāng fěng yǒng.
诗既亡,春秋作。
shī jì wáng, chūn qiū zuò.
寓褒贬,别善恶。
yù bāo biǎn, bié shàn è.
三传者,有公羊。
sān chuán zhě, yǒu gōng yáng.
有左氏,有谷梁。
yǒu zuǒ shì, yǒu gǔ liáng.
经既明,方读子。
jīng jì míng, fāng dú zǐ.
撮其要,记其事。
cuō qí yào, jì qí shì.
五子者,有荀扬。
wǔ zǐ zhě, yǒu xún yáng.
文中子,及老庄。
wén zhōng zǐ, jí lǎo zhuāng.
经子通,读诸史。
jīng zǐ tōng, dú zhū shǐ.
考世系,知始终。
kǎo shì xì, zhī shǐ zhōng.
史虽繁,读有次。
shǐ suī fán, dú yǒu cì.
史记一,汉书二。
shǐ jì yī, hàn shū èr.
后汉三,三国志。
hòu hàn sān, sān guó zhì.
晋书备,宋齐梁。
jìn shū bèi, sòng qí liáng.
陈隋唐,五代续。
chén suí táng, wǔ dài xù.
宋齐梁,陈隋唐。
sòng qí liáng, chén suí táng.
后五代,再建国。
hòu wǔ dài, zài jiàn guó.
元明清,称三代。
yuán míng qīng, chēng sān dài.
旷古今,溯流沙。
kuàng gǔ jīn, sù liú shā.
惟此书,究天人。
wéi cǐ shū, jiū tiān rén.
昔仲尼,师项橐。
xī zhòng ní, shī xiàng tuó.
古圣贤,尚勤学。
gǔ shèng xián, shàng qín xué.
赵中令,读鲁论。
zhào zhōng lìng, dú lǔ lùn.
彼既仕,学且勤。
bǐ jì shì, xué qiě qín.
披蒲编,削竹简。
pī pú biān, xuē zhú jiǎn.
彼无书,且知勉。
bǐ wú shū, qiě zhī miǎn.
头悬梁,锥刺股。
tóu xuán liáng, zhuī cì gǔ.
彼不教,自勤苦。
bǐ bù jiào, zì qín kǔ.
如囊萤,如映雪。
rú náng yíng, rú yìng xuě.
家虽贫,学不辍。
jiā suī pín, xué bù chuò.
如负薪,如挂角。
rú fù xīn, rú guà jiǎo.
身虽劳,犹苦卓。
shēn suī láo, yóu kǔ zhuó.
苏老泉,二十七。
sū lǎo quán, èr shí qī.
始发愤,读书籍。
shǐ fā fèn, dú shū jí.
彼既老,犹悔迟。
bǐ jì lǎo, yóu huǐ chí.
尔小生,宜早思。
ěr xiǎo shēng, yí zǎo sī.
若梁灏,八十二。
ruò liáng hào, bā shí èr.
对大廷,魁多士。
duì dà tíng, kuí duō shì.
彼既成,众称异。
bǐ jì chéng, zhòng chēng yì.
尔小生,宜立志。
ěr xiǎo shēng, yí lì zhì.
莹八岁,能咏诗。
yíng bā suì, néng yǒng shī.
泌七岁,能赋棋。
mì qī suì, néng fù qí.
彼颖悟,人称奇。
bǐ yǐng wù, rén chēng qí.
尔幼学,当效之。
ěr yòu xué, dāng xiào zhī.
蔡文姬,能辨琴。
cài wén jī, néng biàn qín.
谢道韫,能咏吟。
xiè dào yùn, néng yǒng yín.
彼女子,且聪敏。
bǐ nǚ zǐ, qiě cōng mǐn.
尔男子,当自警。
ěr nán zǐ, dāng zì jǐng.
唐刘晏,方七岁。
táng liú yàn, fāng qī suì.
举神童,作正字。
jǔ shén tóng, zuò zhèng zì.
彼虽幼,身已仕。
bǐ suī yòu, shēn yǐ shì.
尔幼学,勉而致。
ěr yòu xué, miǎn ér zhì.
有为者,亦若是。
yǒu wéi zhě, yì ruò shì.
犬守夜,鸡司晨。
quǎn shǒu yè, jī sī chén.
苟不学,曷为人。
gǒu bù xué, hé wéi rén.
蚕吐丝,蜂酿蜜。
cán tǔ sī, fēng niàng mì.
人不学,不如物。
rén bù xué, bù rú wù.
幼而学,壮而行。
yòu ér xué, zhuàng ér xíng.
上致君,下泽民。
shàng zhì jūn, xià zé mín.
扬名声,显父母。
yáng shēng míng, xiǎn fù mǔ.
光于前,裕于后。
guāng yú qián, yù yú hòu.
人遗子,金满赢。
rén yí zǐ, jīn mǎn yíng.
我教子,唯一经。
wǒ jiāo zǐ, wéi yī jīng.
勤有功,戏无益。
qín yǒu gōng, xì wú yì.
戒之哉,宜勉力。
jiè zhī zāi, yí miǎn lì.
结语:
《三字经》不仅是一部经典教材,更是中华传统文化的精华所在。通过学习《三字经》,我们不仅能了解古人智慧,还能在潜移默化中培养良好的品德与习惯。希望每一位读者都能从中受益,传承中华优秀文化。